علائم لکنت زبان
لکنت زبان اختلالی است که روانی گفتار فرد را دچار مشکل کرده و مانع از برقراری ارتباط کلامی مناسب می شود. بطور کلی فردی که لکنت دارد در میان اصوات، هجاها و یا کلمات دچار گیر، مکث، کشش و تکرار می شود. لکنت زبان معمولا با حرکات بدنی مانند تکان دادن دست سر و گردن و .... همراه است. در این مطلب علائم لکنت شرح داده شده است.
- جانشینی:
جانشینی کلمه هدف با یک کلمه ی مترادف یا تقریباً مترادف. مثلاً اگر یک فرد لکنتی از گفتن واژه ی خودکار هراس داشته باشد به جای آن ممکن است از واژه ی مداد استفاده کند.
- حاشیه گویی:
در این حالت فرد لکنتی واژه ی مورد هراسش را با یک عبارت یا یک جمله عوض می کند. مثلاً به جای جمله ی « می تونم با علی صحبت کنم؟» ممکن است بگوید: «می تونم با برادر بزرگتون صحبت کنم؟»
- رهایی:
عبارتست از هر گونه رفتاری که به خلاص شدن از اسپاسم لکنت کمک می کند، مثل پرسش یا خم و راست شدن اندام ها، به میان اندازی صداها و کلمات، تغییرات بلندی و زیروبمی صدا …
- تماس چشمی:
فرد لکنتی که تماس چشمی خوبی دارد، حین لکنت تماس چشمی اش را قطع می کند تا از فشار ازتباطی بکاهد و برای پنهان کردن علائم عاطفی منفی لکنت تلاش کند.
- استفاده از الگوهای مختل تولید گفتار:
فرد لکنتی قبل از تولید واج، هجا یا کلمات خاصی وضعیت تولیدی غیرمعمولی به خود می گیرد.
- ناهنجاریهای تنفسی:
دم خیلی سطحی یا خیلی عمیق، خروج خیلی زیاد هوای بازدم قبل از بیان کلمه ی مورد هراس با بیان تعداد زیادی از کلمات در یک نقش.
- اجتناب های عمومی مربوط به موقعیت های ارتباطی:
« رفتارهای اجتنابی خاص کلمات » برای جلوگیری از لکنت بر روی کلمات مورد هراس استفاده می شوند. اما در اجتناب عمومی برای کاهش یا حذف کامل احتمال وقوع لکنت تلاش می شود.
- خاموشی:
افراد لکنتی که از خاموشی استفاده می کنند وقتی در جمع حاضر می شوند خیلی کمتر از افراد عادی صحبت می کنند. برخی لکنتی ها هنگام حضور در جمع، صحبت کردنشان 1 تا 90 % کاهش می دهند. اعتقاد آنها این است که « اگر صحبت نکنند لکنت نخواهند کرد» گاهی اوقات هنگام پاسخ دادن به دیگران الگوی بله/ خیر « no pe / yap » را بکار می گیرند.
مثلاً:
درمانگر: چند ساله که لکنت می کنی؟
بیمار: سالها.
درمانگر: در 4 یا 5 سال اخیر لکنت چگونه تغییر کرده؟
بیمار: تغییر نکرده.
درمانگر: تا حالا از برنامه های درمانی لکنت استفاده کردی؟
بیمار: بله.
درمانگر: این برنامه ها تأثیری هم داشته اند؟
بیمار: نه.
درمانگر: چرا برنامه های درمانی بی تأثیر بودند؟
بیمار: { هیچ صحبتی نمی کند و فقط شانه هایش را بالا می اندازد}
- تولید گفتار مختل:
برخی افراد لکنتی برای فرار از لکنت به طور عادی به گونه ای صحبت می کنند که شاخص های طبیعی گفتار در آنها مختل می شود، این شاخص ها عبارتند از:
- سرعت گفتار: فرد لکنتی ممکن است به خاطر احساس فشار زمانی ( اینکه فرد لکنتی احساس کند وقت شنونده را بیش از حد تلف می کند ) یا برای خاتمه دادن سریعتر به گفتار، تندتر صحبت می کند.
- فرد لکنتی ممکن است خیلی بلند یا خیلی آرام صحبت کند تا شاید بتواند بر لکنتش غلبه کند.
- زیروبمی: در این افراد ممکن است زیروبمی خیلی بالا یا خیلی پایین باشد.
- نوسانات آهنگ گفتار: افراد لکنتی به خاطر توجه زیادی که به گفتارشان دارند، هنگام صحبت کردن جریان گفتارشان را خیلی کنترل می کنند. کنترل بیش از حد گفتار باعث یکنواخت شدن آهنگ گفتار می شود.
لهجه:
برخی از افراد لکنتی ممکن است برای اجتناب از لکنت خود، از لهجه ای استفاده کنند که با لهجه ی بومی آنها ( لهجه ی همشهریهای همزبانش ) متفاوت باشد یا به لهجه ی یک زبان خارجی شبیه باشد.
الگوهای تنفسی: فرد لکنتی ممکن است خیلی نفس آلود صحبت کند و به طور پیاپی عمل دم را انجام دهد یا ممکن است در یک نفس جملات خیلی طولانی را بیان کند.
